STET – Productie en promotie van Engels(talig) theater in Nederland

Als liefhebber van Engels(talig) theater hoef je niet per se de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk te maken, want in ons eigen land heeft Stichting The English Theatre (STET) op dit gebied ook heel wat te bieden. STET produceert en promoot namelijk diverse Engelstalige voorstellingen in Nederland; niet alleen in overdekte theaters, maar eveneens in de openlucht. Een interessant onderwerp voor deze nieuwsbrief, dacht ik. Derhalve regelde  ik een afspraak voor een interview met Elske van Holk en Dóra Szikra, die beiden de stuwende motor van STET vormen. In het huis van Elske te Wassenaar, waar het interview plaatsvond,  bleek al snel dat beide dames zeer gepassioneerde theaterliefhebbers zijn, die ons [FW & PW] veel interessante informatie konden verschaffen. 

Ontstaan en doel van STET
Elske: “Ik heb 13 jaar lang in Engeland gewoond. Ik werkte bij The Southwark Playhouse, een klein theater op de South Bank in Londen, vlakbij het nieuwe Globe theatre, dat een replica van het originele Shakespeare-theater is. In 2004 kwam ik terug in Nederland en miste al snel het Engelse theater. Ik ontdekte dat er op dit gebied in Nederland helaas heel weinig te beleven was. Daar wilde ik wat aan gaan doen en geleidelijk aan ontstond bij mij het idee voor STET; het is eigenlijk heel organisch ontstaan. Op 6 juni 2006 heb ik STET officieel opgericht met als doel om – zowel in het zomer- als in het winterseizoen – uitstekende, professionele Engelse theatergezelschappen allerlei Nederlandse podia te laten bespelen.” 

Daarnaast wilde ik tevens een onderwijsprogramma opzetten, zodat dat jongeren zo vroeg mogelijk in aanraking kunnen komen met (Engelstalig) theater. Zodoende heeft STET, vooral dankzij Dóra, een eigen onderwijsprogramma ontwikkeld, dat sinds 2013 operationeel is. Voor dit programma, dat een essentieel onderdeel van STET is, blijkt overigens veel belangstelling te bestaan: zo’n 2000 scholieren maken er jaarlijks gebruik van.”
Kortom: voor Engels(talig) theater – én onderwijs op dat gebied –  bent u bij STET aan het goede adres.

Het programma
Elske: “STET heeft een zeer brede programmering, het hele jaar door. We hebben voorstellingen voor jong en oud, van traditioneel tot modern, met lichte kost en met zware kost, et cetera. De min of meer vaste onderdelen zijn: kinder- en familievoorstellingen, klassiek theater (Shakespeare bijvoorbeeld), toneel door jong, professioneel talent en politiek theater.”

Elske: ‘Wij werken altijd met ‘native speakers’. Onze artiesten en gezelschappen komen uit de hele Engelstalige wereld maar vooral uit Groot-Brittannië. In enkele gevallen werken we ook wel eens met niet-Engelstalige gezelschappen. Zo hebben wij bijvoorbeeld wel eens een Grieks en een Iraans gezelschap gehad (respectievelijk met de toneelstukken ‘Medea’ en ‘Reconsider Your Image of Me’). Deze stukken werden in de eigen landstaal opgevoerd. In dergelijke gevallen maken we gebruik van Engelse boventiteling.
Vanaf de oprichting in 2006 werken we samen met Illyria, een Brits openluchttheatergezelschap, dat hier sindsdien elk jaar in de zomer terugkomt.  Illyria (https://www.Illyria.uk.com/) is het oudste nog steeds spelende openluchttheatergezelschap van Engeland (1991). Dit jaar spelen ze voor STET – naast ‘The Comedy of Errors’ – ook de familievoorstelling ‘The Emperor’s New Clothes’ van Hans Christian Andersen.

Wij vinden het overigens erg belangrijk om met professionele groepen te werken. Niet omdat we denken dat niet-professionele groepen geen kwaliteit zouden kunnen leveren, maar omdat professionele groepen qua organisatie precies weten hoe alles zit. Dan heb ik het over zaken als rechten van stukken en muziek. Wij vinden het gewoon erg belangrijk om op dit terrein netjes te werken. Bovendien werken wij uitsluitend samen met gezelschappen, die zich verantwoordelijk voor hun acteurs voelen en hen gewoon goed betalen. Helaas is dat in de praktijk vaak het minimumloon, maar dat ligt vooral aan het huidige cultuurklimaat. Daar staat tegenover dat wij in Nederland de artiesten zo goed mogelijk ontvangen en verzorgen. Dat maakt ook veel uit en geeft energie. Daar krijgen we ook hele positieve reacties op.”

Het publiek
Elske: “Jaarlijks komen er vier- à vijfduizend mensen op onze voorstellingen af. De meesten beheersen het Engels goed tot zeer goed en vallen ruwweg in de leeftijdscategorie dertig tot vijftig jaar. De vrouwen zijn vaak in de meerderheid, hoewel dat van de desbetreffende voorstelling afhangt, want bij familievoorstellingen zijn natuurlijk vooral veel kinderen.
We hebben ook trouwe bezoekers. Zo is er een dame die al 11 jaar lang ‘A Christmas Carol’ bezoekt. Als zeer trouwe bezoekster krijgt zij er nu een vrijkaart voor. Toen ze een jaar niet kwam, hebben we haar een bericht gestuurd, waarna ze weer kwam opdagen.
We geven last minute korting voor studenten en mensen met een erg smalle beurs. Die betalen dan € 3,- per voorstelling. Omdat STET een kleine organisatie is, is hier gelukkig ruimte voor.
Dat ook de jongsten intens genieten, blijkt wel uit het feit dat een klein kind na afloop van een voorstelling riep: “Mama, mogen we deze DVD nog een keer zien?”
Dat is toch prachtig!”

Het onderwijsprogramma
Dóra: “Binnen STET houd ik mij vooral bezig met educatie en onderhoud het contact met allerlei scholen door het hele land. Ik organiseer het hele jaar door voor scholen diverse voorstellingen en workshops op locatie. Tijdens de Shakespeare workshops bij de openluchtvoorstellingen krijgen de leerlingen niet een heel stuk achter elkaar te zien, maar losse scenes, waar ze vervolgens opdrachten over krijgen. Op die manier is het afwisselend en interactief. Alles gaat in het Engels. In de regel duurt zo’n workshop drie uur, van 11-14 uur (met een pauze voor de lunch). Meestal gaat het om middelbare scholen, maar soms doen er ook basisscholen mee. Dan gaat het vaak om internationale basisscholen, waar tijdens de lessen al Engels wordt gesproken. Het Engels is in de praktijk eigenlijk nooit een probleem, mits de leerlingen goed voorbereid zijn door hun leraar. Dan is het voor iedereen echt een feestje, een uitje. Wij, Elske en ik, vinden het hoe dan ook erg belangrijk dat de leerlingen veel plezier beleven aan het kijken naar (Engelstalig) toneel en ook zélf meedoen. Dit idee staat bij ons centraal.

Het team
Elske: “Zonder Dóra was er geen STET! Het is behoorlijk veel werk qua organisatie, en dat moet je goed doen, of anders doe je het niet, vind ik. Dat kan ik niet allemaal in m’n eentje. Wat het educatieprogramma betreft, willen we scholen echt iets goeds bieden dat het hele jaar door goed uitvoerbaar is en dat bovendien geschikt is voor allerlei verschillende (leeftijds-) groepen. We denken overal heel goed over na. Het eindresultaat is altijd heel visueel; het is echt ‘met elkaar in de trein stappen’ en dan gewoon doen.”
Kortom: beide Dóra en Elske vullen elkaar uitstekend aan, hetgeen natuurlijk in grote mate bijdraagt aan de kwaliteit die STET levert. Beide dames worden echter nog ondersteund door Colinda van der Zalm (PR en Communicatie) alsmede door Vassilis Apostolatos (Techniek).

Tot slot
Na afloop van het interessante interview aanvaardden wij, geïnspireerd en met een voldaan gevoel, de thuisreis richting het Hoge Noorden.
En u weet het: als u voor de afwisseling eens een Engelstalig stuk in uw theater wil of gebruik wilt maken het voornoemde educatieprogramma, neem dan gerust contact op met STET. De contactgegevens kunt u gemakkelijk op de website van STET vinden (www.theenglishtheatre.nl).

Het openluchtprogramma van STET voor zomerseizoen 2017:

• The Greatest Thing (een magisch, muzikaal sprookje) in het Zuiderparktheater (20 en 22 juni) en het Hofje van Wouw in Den Haag (23 en 24 juni). (Met The Greatest Thing wordt overigens De Liefde bedoeld, maar dat vermoedde u waarschijnlijk al.)
• The Comedy of Errors door William Shakespeare. Deze komedie wordt gespeeld door het Britse openluchttheater-gezelschap Illyria.

Locaties: de tuin bij het prachtige Raadhuis de Paauw te Wassenaar (31 augustus en 1 september), bij Natuurtheater De Kersouwe in Heeswijk-Dinther (30 augustus) en bij Landgoed Schovenhorst te Putten (2 september).

• The Emperor’s New Clothes door J.C. Anderson. Dit sprookje wordt eveneens uitgevoerd door Illyria. Locatie: de tuin van Raadhuis De Paauw te Wassenaar (2 en 3 september).

Later dit jaar komen aan bod:

• Drie graduates van de Guildhall School of Music and Drama (Londen) geven een voorstelling van ‘solopieces’ die door hen zelf zijn geschreven. Deze voorstelling, uitgevoerd door jong, Brits, net afgestudeerd talent, blijkt elk jaar weer zeer verrassend uit te pakken.

Locaties: het Parktheater te Eindhoven (27 september) en de Koninklijke Schouwburg Het Paradijs te Den Haag (28, 29 en 30 september).

• Another Medea van de Amerikaanse schrijver Aaron Mark met in de rol van  Marcus Sharp de Zuid-Afrikaanse acteur Albert Pretorius. Het wordt geregisseerd door David Geysen, bekend van toneelgroep De Appel in Den Haag. Dit theaterstuk wordt door STET zelf geproduceerd en is gebaseerd op de tragedie Medea van de Griekse dichter Euripides. Het is dit jaar het tweede deel uit een vierdelige serie (jaarlijks één deel) over Medea.

Locaties: het Parktheater te Eindhoven (16 november) en het Nationale Theater te Den Haag (17, 18 en 19 november)

• A Christmas Carol, verteld door de meesterverhalenverteller Ashley Ramsden uit het Verenigd Koninkrijk. In een voorstelling van anderhalf uur neemt Ashley maar liefst 23 verschillende karakters voor zijn rekening. Hij doet het nu al jaren, maar na elke voorstelling zegt hij: “It was very different from the last time!”

Locaties: het Parktheater te Eindhoven (17 december), het Muiderslot (20 december) en het Theater aan het Spui te Den Haag (21, 22 en 23 december).