De wedergeboorte van OLT De Speulkoel in Anloo

Onlangs kreeg schrijver dezes (FW) onder ogen dat OLT De Speulkoel uit Anloo (Drenthe) lid van OPENLUCHTTHEATERS.NL is geworden. De Speulkoel is een theater met een respectabele leeftijd, dat namelijk al in 1936 is gebouwd onder leiding van de hervormde dominee M.A. Beek uit Anloo. Tot de Tweede Wereldoorlog werd er, vooral door jongeren, veel gebruik van gemaakt. Tijdens de oorlog was er niets te doen. Daarna heeft het theater nog een beperkt aantal activiteiten ontplooid, die begin jaren vijftig stopten, wegens concurrentie van danslokalen, bioscopen en dergelijke. Vervolgens fungeerde het theater nog een tijdje als een soort hangplek voor jongeren en als ideaal crossterrein voor brommers. Toen het theater ook deze functies begon te verliezen, raakte het theater geleidelijk aan volledig overwoekerd. En in 2011 schreven Eric Alexander en Nico van der Krogt in hun boek – Openluchttheaters in Nederland, Vermaak onder heldere hemel – dat OLT De Speulkoel in het landschap nauwelijks meer te herkennen is. Een triest einde van dit theater? Welnee, want ongeveer zes jaar geleden werden er plannen gesmeed voor een herstart. Daar willen we natuurlijk meer van weten. Zodoende kwam schrijver dezes terecht bij Albert Hovius, de voorzitter van de Stichting Rondom Magnus, de organisatie die OLT De Speulkoel aan de vergetelheid heeft onttrokken.

Woorden én daden
Albert (77) is een oud-leraar economie en blijkt, behalve een heel aimabel mens, tevens een begenadigd verteller te zijn. Hij vertelde onder andere dat het zo’n zes jaar geleden in Anloo al een tijdje rond gonsde om toch eens iets met De Speulkoel te gaan doen. Albert was het met die strekking volledig eens, maar vond wel dat het derhalve nodig tijd werd om die woorden, met behulp van een groepje enthousiaste Anloërs eens in daden om te zetten . Zo gezegd, zo gedaan.  
Allereerst diende het theater vanzelfsprekend stevig te worden aangepakt. Maar dat kan niet zomaar, want de grond van het OLT bleek sinds 1939 al eigendom te zijn van de diaconie van de Magnuskerk te Anloo. Derhalve werd meteen met de diaconie contact gezocht en na het nodige heen en weer gepraat, werd het perceel van OLT De Speulkoel in bruikleen afgestaan, zonder dat men daarvoor in de buidel hoefde te tasten. 

Voorts moest er natuurlijk geld op tafel komen om het één en ander te kunnen bekostigen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een overkapping over het toneelgedeelte en een tribune. Dankzij een subsidie van de gemeente Aa en Hunze waaronder Anloo valt, alsmede de inzet van circa 20 enthousiaste, handige vrijwilligers, konden de renovatieplannen uiteindelijk worden gerealiseerd. zodat op 2 juli 2016 de officiële heropening plaats kon vinden. Een prachtig resultaat, nietwaar! In ieder geval werd hiermee bewezen, dat de vrijwilligers die De Speulkoel nieuw leven wilden inblazen, in ieder geval in staat waren om een volledig vervallen OLT vanaf de grond weer op te bouwen. Per voorstelling kunnen in principe zo’n 200 bezoekers de vruchten daarvan plukken. Maar alleen met een goede theatervoorziening  ben je er nog niet, want het uiteindelijke succes van een OLT hangt immers ook af van een goede programmering. 

Het eerste evenement
Om te beginnen wilde men het theater een officiële status geven. Derhalve werd begin 2016 de Stichting Rondom Magnus opgericht; compleet met een eigen logo en een eigen huisstijl. Deze stichting beoogt het organiseren van culturele activiteiten, zoals muziek, dans, theater, toneel, kleinkunst en dergelijke, in en rondom Anloo (wist u trouwens dat dit fraaie dorp met zo’n 400 inwoners al jarenlang vele kunstschilders heeft geïnspireerd om allerlei prachtige dorpsgezichten op doek vast te leggen? Maar dit terzijde.)

Het eerste evenement dat de Stichting Rondom Magnus organiseerde, kreeg de naam ‘Speul’n in Kerk, Kroeg, Koel’ en vond plaats op zondagmiddag 8 mei 2016. Op een zestal locaties in Anloo – in voornoemde Magnus kerk, in plaatselijke horecagelegenheden en in OLT De Speulkoel – werden schrijvers en dichters afgewisseld door allerlei muziekgenres: klassieke en Jiddische muziek, Franse melodieën alsmede folk- en shantykoren. In de Speulkoel was er een verhalenverteller voor de kinderen en tussen de verhalen door zorgde een Pipe Band voor sfeervolle Schotse doedelzakmuziek.
Al met al bleek het eerste evenement van Rondom Magnus en succes te zijn. Hierdoor aangemoedigd, zag men de toekomst, wat programmering betreft, vol vertrouwen tegemoet.

De programmering
In 2017 konden de eerste voorstellingen in het opgeknapte theater plaatsvinden en in 2018 kon De Speulkoel al een gevarieerd programma presenteren: een Lammetjesdag (pasgeboren lammetjes – en hun trotse ouders – lieten zich op deze dag bewonderen, voederen en knuffelen),Riemers, schrievers, striekers (bekende Drentse dichters (riemers) en schrijvers (schrievers) lazen voor uit eigen werk; afgewisseld met klassieke muziek door twee violisten (striekers), een Eenakterfestijn, Kanoet(een besloten kindervoorstelling voor de schoolgaande jeugd), een middag met Soul & Jazzmuziek, hetSchaapscheerdersfeest  inclusief allerlei marktkramen met ambachtelijke producten, een Liedjesfestijnin het Drèents, Grunnegs en Plattdüütsch (oftewel: Drents, Gronings en plat-Duits) en een muzikale voorstelling van het Drents Symfonie Orkest.
Het programma voor 2018 wordt op 14 december afgesloten met de voorstelling Kerstmis over de grenzen heen. Deze laatste voorstelling van 2018 zal laten zien dat muziek ons over de grenzenheen verbindt, zonder daarbij voorbij te gaan aan het feit dat de wereld in brand staat en miljoenen mensen voor honger en geweld vluchten.

Zoals u ziet: een  prachtig programma en dat amper twee jaar na de heropening. Een hele prestatie! Aangezien Drenthe een betrekkelijk dunbevolkt gebied is en de entreegelden derhalve niet toereikend zijn om het één en ander te kunnen realiseren, moet er wel geld bij in de vorm van subsidies. Derhalve is Stichting Rondom Magnus dankbaar en verheugd dat de gemeente, de provincie, de Rabobank, het VSB-Fonds en het Prins Bernhard Cultuur Fonds een substantiële financiële bijdrage wilden leveren.

En nu, in oktober 2018, is De Speulkoel al weer druk bezig met de programmering van 2019. Wegens succes zal de Lammetjesdag, het Eenakterfestival en een speciale voorstelling voor de schoolgaande jeugd waarschijnlijk worden geprolongeerd. Ook wil men weer ‘iets met jazz’. De rest van de plannen voor 2019 verkeren vooralsnog in een diffuus stadium. Hoopvolle gedachten voor het komende seizoen zijn in ieder geval dat de bezoekersaantallen nu al een stijgende lijn vertonen en het feit dat artiesten beginnen zich aan te bieden.

Nuchter, doortastend en creatief
OLT De Speulkoel heeft in korte tijd al veel bereikt. Volgens schrijver dezes heeft dat veel te maken met de geestelijke instelling waarmee OLT De Speulkoel de zaken in Anloo aanpakt. De volgende uitspraken van Albert Hovius ondersteunen, denk ik, voornoemde stelling:

• “Problemen zijn er niet. Wel uitdagingen”.
• “Commercie is geen vies woord voor mij. Ik heb er geen enkele moeite mee om geld (subsidie) te vragen”.
• “Instanties, instellingen, bedrijven en dergelijke bestaan niet. Wel mensen”. (Albert bedoelt hiermede dat het belangrijk is om zoveel mogelijk met mensen persoonlijk in contact te treden óm zodoende de ‘lijntjes kort te houden’. Netwerken, dus.)
• “We proberen om een scala aan voorstellingen te bieden, dat niet al te revolutionair is maar toch origineel”.
• “Aan ‘ge-ja, maar’ heb je niets. Oftewel: breng bij opborrelende ideeën niet meteen allerlei mogelijke bezwaren naar voren. Vaak valt er met enige creativiteit uiteindelijk wel iets moois mee te doen”.
• “Een hevig optimisme is, zeker bij startende openluchttheaters, onontbeerlijk”. 

Albert, bedankt voor het interessante en prettige interview.

Tot slot
Namens het bestuur en alle leden van OPENLUCHTTHEATERS.NL heten we OLT De Speulkoel van harte welkom binnen de vereniging en wensen hen nu en in de toekomst veel succes toe!

door Fred Wolters